Michael Deleu Uitvaartzorg
Erven in Vlaanderen wordt iets goedkoper, maar achterpoortjes opzoeken blijft de beste manier om de erflasten binnen de perken te houden.
Vanaf 1 september gaan de tarieven van de Vlaamse erfbelasting naar beneden. De hervorming is een gemiste kans voor de fiscale rechtvaardigheid, vindt professor fiscaal recht Michel Maus (VUB). ‘Er is wat gemorreld aan de tarieven en de vrijstellingen, maar de achterpoorten van de successieplanning blijven wagenwijd open. Mensen die fiscaal geletterd zijn, zullen daarvan blijven profiteren. Wie fiscaal niet geletterd is, blijft de volle pot betalen.’ Wilt u zich aan de kant van de fiscale geletterden scharen? Met deze drie wettelijke technieken komt u al een heel eind.
Voor erfenissen tussen ouders en kinderen blijven de oude tarieven van kracht. Die zijn billijk voor kleine erfenissen, maar op alles wat boven de 250.000 euro uitkomt, betaal je 27 procent. Voor broers, zussen en andere erfgenamen worden de tarieven verlaagd, maar blijft de belastingdruk desondanks hoog. Zij betalen vanaf 1 september nog altijd tussen 25 en 55 procent belasting, afhankelijk van de grootte van het bedrag.
Bij deze tarieven valt er met eenvoudige ‘sterfbedschenkingen’ nog altijd veel geld te besparen. Sterfbedschenkingen – die in wezen gewone geregistreerde schenkingen zijn – kunnen uitgevoerd worden tot de dag voor het overlijden en worden afgerekend tegen een vlak tarief van 3 procent (in rechte lijn) of 7 procent (tussen broers en zussen en alle anderen). Als dit tarief betaald is, ben je op het geschonken geld geen erfbelasting meer verschuldigd.
Ook aan de zogeheten ‘vrijwillige erfenissprong’ werd gemorreld. Daarbij verwerpen de kinderen van de overledene vrijwillig hun erfenis en spelen ze die meteen door aan hun eigen kinderen. Dat heeft zijn voordelen, maar vroeger leefde soms de perceptie dat de totale belastingdruk met zo’n erfenissprong hoger was dan zonder. Met dat euvel maakte de Vlaamse regering vorig najaar al komaf.
Nieuw is dat vanaf 1 september ook een gedeeltelijke erfenissprong mogelijk wordt. Ervende ouders zullen een deel van de erfenis voor zichzelf kunnen houden en het andere gedeelte doorsluizen naar hun kinderen. Ze zullen één jaar de tijd hebben om een erfenis kosteloos door te geven aan hun kinderen.
Daarnaast blijft ook een testament met generatiesprong een interessante piste voor grootouders. Door via testament een deel van hun erfenis rechtstreeks toe te wijzen aan hun kleinkinderen, valt de erfenis uiteen in kleinere erfdelen en kunnen de lagere belastingschalen maximaal benut worden. Concreet zijn erfdelen (per kind of kleinkind) tot 12.500 euro volledig vrij van belasting. Tot 50.000 euro vallen ze onder het lage tarief van 3 procent. In tegenstelling tot bij de eerstgenoemde regeling, hebben de grootouders hier het voordeel dat ze volledige controle hebben over wat met hun geld gebeurt.
Om de belastingdruk voor verre familieleden en vrienden te milderen, zijn duolegaten een geschikte techniek.
Bij zo’n duolegaat wordt de erfenis via het testament opgesplitst in twee delen: een stuk voor de ‘gewone’ erfgenamen en een stuk voor een goed doel. Het goede doel is daarbij verplicht om zowel de eigen erfbelasting als die van de andere erfgenamen te betalen. Omdat voor goede doelen lagere tarieven gelden (8,5 procent in Vlaanderen), wordt de gemiddelde belastingdruk op de erfenis beperkt en houden ook de ‘gewone’ erfgenamen netto meer over.
Neem nu Marc, die een vermogen van 500.000 euro nalaat en als enige erfgenaam een verre neef heeft. Erft de neef alles, dan houdt hij na de hervorming van de erfbelasting netto nog 239.500 euro over. Wordt de erfenis via een duolegaat opgesplitst in twee gelijke erfdelen van 250.000 euro – één voor de neef en één voor het goede doel – dan krijgt de neef die 250.000 euro netto in handen.Het goede doel zal 105.750 euro krijgen, de rest gaat naar de fiscus. Onder de aflopende regeling van de erfbelasting is dat maar 86.250 euro.
Kinderen in het buitenland? Dubbele erfbelasting dreigt
Voor de berekening van de erfbelasting is harmonisatie in Europa nog veraf. Dat ondervinden jaarlijkse talloze Vlaamse gezinnen waarvan één of meerdere kinderen naar het buitenland zijn geëmigreerd. Vlamingen die bijvoorbeeld naar Spanje zijn geëmigreerd en die een erfenis opstrijken van een ouder die in Vlaanderen woonde, betalen zowel erfbelasting in Spanje als in ons land.
Michel Maus legt uit: ‘Dat komt omdat de Vlaamse fiscus belasting heft als de overledene in Vlaanderen woonde, terwijl de Spaanse fiscus daarvoor naar de woonplaats van de erfgenaam kijkt. De dubbele erfbelasting die daarvan het gevolg is, wordt weliswaar gedeeltelijk gecompenseerd door een Vlaamse belastingvermindering, maar alles bij elkaar betalen erfgenamen die naar Spanje zijn verhuisd nog altijd een stuk meer belasting op de erfenis van hun Vlaamse ouders dan hun broers en zussen die in Vlaanderen zijn gebleven. Ook in verschillende andere Europese landen worden ieder jaar talloze uitgeweken Europeanen geconfronteerd met dubbele erfbelasting. Dat is in de Europese Unie van 2018 onaanvaardbaar.
